رینیت غیر آلرژیک چیست؟ رینیت (التهاب مخاط بینی) غیر آلرژیک شامل عطسه کردن و آبریزش بینی بدون هیچ دلیل مشخصی است. علائم رینیت غیر آلرژیک شبیه علائم رینیت آلرژیک یا تب یونجه هستند (از جمله تب) اما هیچ نشانه ای از عکس العمل آلرژی دیده نمی شود. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به شما خواهیم گفت که رینیت غیر آلرژیک می تواند کودکان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد اما بیشتر در سنین بالاتر از ۲۰ سالگی خود را نشان می دهد. محرک هایی که سبب به وجود آمدن رینیت غیر آلرژیک می شوند شامل علائمی مثل بوهای خاص یا محرک های موجود در هوا، تغییرات در آب و هوا، برخی از داروها، برخی از مواد غذایی خاص و برخی اختلالات مزمن هستند.
رینیت غیر آلرژیک همراه با علائمی اتفاق می افتد که شبیه به علائم آلرژی بینی و تب هستند اما به نظر می رسد که دلیل مشخصی نداشته باشند. علائم رینیت غیر آلرژیک شامل این مواردند:
- آبریزش از عقب بینی
- آبریزش بینی
- عطسه
- درد در بینی
علائم رینیت غیر آلرژیک در بزرگسالی خود را نشان می دهند و معمولا بیش از یک سال دوام دارند. برخلاف رینیت آلرژیک، رینیت غیر آلرژیک سیستم ایمنی بدن را در درگیر نمی کند. حدود ۵۸ میلیون فرد در آمریکا دچار رینیت آلرژیک هستند. به علاوه ۱۹ میلیون نفر هم دچار رینیت غیر آلرژیک هستند. رینیت غیر آلرژیک می تواند به اندازه رینیت آلرژیک سخت و دشوار باشد. علاوه بر این می تواند علائمی نظیر موارد زیر را نیز داشته باشد:
- سینوزیت، که به معنی التهاب و ورم در بافت های سینوس است.
- اختلال در عملکرد شیپور استاش. گوش میانی به وسیله لوله باریکی که شیپور یا لوله استاش نامیده می‌شود به پشت بینی متصل شده است.
- عفونت مزمن گوش که به آن عفونت گوش میانی هم گویند.
- از دست دادن بویایی یا آنوسمیا
- تنگی نفس
- وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب
هر دو نوع رینیت می توانند سبب بروز این اختلالات شوند:
- کاهش عملکرد در محیط کار
- بالا رفتن نیاز مراجعه به پزشک
- عوارض جانبی درمان این اختلالات شامل خواب آلودگی، خون دماغ شدن و خشک شدن بینی هستند.
از آن جایی که دو نوع رینیت به هم شباهت دارند برای تشخیص آن ها از هم، انجام آزمایش حساسیت و تست خون ضروری است.
رینیت عفونی یا رینیت ویروسی بر اثر عفونتی مثل سرما خوردگی ساده یا آنفولانزا به وجود می آید. در این شرایط پس از حمله ویروس، جدار بینی و گلو ملتهب می شوند. التهاب روی تولید مخاط تاثیر می گذارد که این امر سبب عطسه و آبریزش بینی می شود.
رینیت وازوموتور هنگامی اتفاق می افتد که رگ های خونی در بینی خیلی حساس می شوند و نوعی کنترل عصب غیر طبیعی عروق خونی در بینی به وجود بیاید. این امر سبب بروز التهاب می گردد. به طور کلی انبساط و انقباض رگ های خونی در بینی به کنترل جریان مخاط کمک می کنند. اگر رگ های خونی بیش از حد حساس باشند، برخی از محرک های محیطی باعث می شوند که این رگ ها بیش از حد بزرگ شوند. همین امر سبب تولید بیش از حد مخاط درون بینی می شود. به طور کلی این محرک ها شامل بوی برخی از عطرها، بوی رنگ، دود، تغییرات رطوبت، کاهش دما، مصرف الکل، مواد غذایی ادویه دار و فشار ذهنی هستند.
رینیت وازوموتور نوعی از رینیت مزمن است که شامل عطسه، آبریزش بینی و انقباض رگ های خونی غشای مخاطی بینی است. آلودگی های هوا، گرد و غبار، کپک و فضولات حیوانی هم می توانند سبب بروز رینیت وازوموتور شوند با این که ممکن است فرد واقعا به این چیزها آلرژی نداشته باشد. افرادی که دچار رینیت وازوموتور هستند به طور غیر طبیعی به محرک ها حساسند، حتی اگر به میزان پایین در معرض آن ها قرار بگیرند. به نظر می رسد که رینیت وازوموتور پاسخ افراطی بینی به محرک ها است.
افرادی که دچار رینیت وازوموتور هستند به دو گروه اساسی تقسیم می شوند:
افرادی که مدام آبریزش بینی دارند و افرادی که دچار انسداد جریان هوا و انقباض بینی می شوند و علائم آبریزش بینی در آن ها بسیار جزئی است. از این دسته، افرادی که مدام آبریزش بینی دارند (رینیت کولینرژیک) دچار افزایش ترشحات کولینرژیک می شوند و مصرف آتروپین میزان این ترشحات را به طرز چشمگیری کاهش می دهد. باید بدانید که رینیت وازوموتور پاسخی به ناخالصی و آلودگی های مختلف هوا است و با رینیت آلرژیک متفاوت است. رینیت آلرژیک شامل آلرژی به آلودگی، گرد و غبار، کپک و فضولات حیوانی است.
گاهی افرادی که دچار رینیت وازوموتور می شوند هیچ سابقه ای از آلرژی نداشته اند. معمولا هیچ عفونتی باعث بروز علائم این اختلال نمی شود. معمولا افرادی که دچار این اختلال می شوند سن بالاتری از افرادی که دچار تب یونجه هستند، دارند. رینیت وازوموتور می تواند با تغییرات دما و رطوبت خود را نشان دهد. بیماران علائمی مثل سردرد در قسمت جلوی سر، احتقان و آبریزش بینی از خود نشان می دهند و اغلب هیچ علائمی از خارش در آن ها دیده نمی شود. خیلی از بیماران عقیده دارند که بعد از خوردن مواد غذایی ادویه دار دچار آبریزش بینی و احتقان می شوند.
برخی از عوامل محرک بروز رینیت وازوموتور شامل موارد زیر هستند:
- تغییرات دمای هوا، تغییرات فشار هوا و آلودگی هوا
- برخی از عطرها، بوی غذاهای پختنی، بوی دود
- غذاهای ادویه دار
- مصرف الکل
- برخی از داروها مثل قرص های فشار خون
- استرس (احساسی یا فیزیکی)
جهت مشاهده انواع صندلی گردان کلیک کنید
رینیت آتروفیک هنگامی اتفاق می افتد که غشای درونی بینی (بافت توربینیت) تنگ تر و سفت تر می شود و سبب می شود که مجرای بینی عریض تر و خشک تر شود. منظور از بافت توربینیت بافتی است که سه برآمدگی استخوانی درون بینی را می پوشاند. این بافت به مرطوب نگه داشتن درون بینی، محافظت در برابر باکتری و تنظیم فشار هوا هنگام تنفس کمک می کند. علاوه بر این عصب هایی دارد که در حس بویایی نقش دارند. وقتی بافت توربینیت تنگ تر شود، باکتری ها به آسانی می توانند درون حفره بینی رشد کنند. بنابراین از دست دادن بافت توربینیت با بالا رفتن احتمال عفونت در ارتباط است. در رینیت آتروفیک، پوسته هایی درون بینی شکل می گیرند که ممکن است بوی بدی داشته باشند. اگر کسی بخواهد این پوسته ها را بردارد باعث خونریزی می شوند. از دست دادن بافت توربینیت با بالا رفتن سن اتفاق می افتد. علاوه بر این عفونت و جراحی بینی هم می توانند سبب از دست دادن بافت توربینیت شوند. معمولا رینیت آتروفیک در افرادی اتفاق می افتد که چندین جراحی بینی داشته اند. اما گاهی در اثر یک جراحی این بافت از دست می رود.
نوعی از رینیت وازوموتور است که هنگام خوردن یا آشامیدن، فرد به طور مداوم دچار آبریزش بینی می شود. این نوع رینیت با مصرف ایپراتروپیوم (آتروونت) قبل از غذا خوردن، متوقف می شود.
در برخی از بیماران علائم رینیت وازوموتور حاد با قرار گرفتن در برابر محرک هایی مثل بوهای قوی، بوی سیگار، آلودگی های هوا یا عطرها به وجود می آیند. وقتی از این بیماران سوال بپرسید که چه محرکی سبب بروز رینیت در آن ها شده به آسانی می توانند آن را تشخیص دهند.
در دسته دیگری از بیماران، تغییرات دما، رطوبت، فشار جوی و قرار گرفتن در برابر هوای سرد یا خشک می توانند سبب بروز علائم رینیت شوند. معمولا تشخیص این محرک ها کار آسانی نیست. گاهی این نوع از رینیت را با حساسیت فصلی اشتباه می گیرند چون معمولا در بهار و پاییز و با تغییر فصل اتفاق می افتد. باید بدانید که اسپری های استروئیدی برای درون بینی برای برطرف کردن این نوع رینیت کارساز نیستند. برخی از محرک هایی مثل دود سیگار، مواد مخدر و بوی عطر را می توان حذف کرد اما دوری از محرک هایی مثل تغییرات آب و هوا ممکن نیست.
داروهای مختلفی هستند که سبب بروز رینیت حاد یا مزمن می شوند. داروهای محرک رینیت به دسته های مختلفی تقسیم می شوند:
آسپرین و سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی سبب بالا رفتن ریسک التهاب می شوند و در نتیجه باعث بروز رینیت شدید و علائم تنگی نفس می شوند. تا حد امکان از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و آسپرین استفاده نکنید.
شامل داروهای آگونیست آلفا (کلونیدین) و داروهای آنتاگونیست (پرازوسین) هستند. علاوه بر این داروهای متسع کننده عروق که شامل مهار کننده های ۵ فسفودی استراز مثل سیلدنافیل (ویاگرا) هستند می توانند سبب بروز علائم رینیت حاد شوند.
داروهای دیگری هم هستند که می توانند از طریق مکانیسم های ناشناخته سبب بروز رینیت شوند. این داروها شامل داروهای مهار کننده بتا، مهار کننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین، مسدود کننده کانال کلسیم، قرص ضد بارداری و گاباپنتین (نورونتین) هستند. در صورتی که مشکوک به داشتن رینیت هستید مصرف این داروها را قطع کنید.
رینیت دارویی به علت استفاده بیش از حد از برخی از داروها ایجاد می شود. این رینیت می تواند در اثر مصرف داروهای خوردنی و تزریقی یا در اثر استفاده از اسپری های بینی ایجاد شود. رینیت ایجاد شده در اثر مصرف بیش از حد از اسپری بینی را رینیت مدیکامنتوزا (رینیت برگشتی) گویند. برای متوقف کردن چرخه برگشت رینیت ۵ الی ۷ روز باید از استروئید استفاده کرد.
یکی از اصلی ترین دلایل رینیت حاد، عفونت سیستم تنفسی است. عفونت سیستم تنفسی فوقانی معمولا با ترشحات غلیظ بینی، عطسه و انسداد بینی همراه است. این حالات معمولا بین ۷ تا ۱۰ روز طول می کشند اما گاهی تا سه هفته ادامه دارند. علاوه بر این سینوزیت باکتریایی حاد هم می تواند در کمتر از ۲ درصد از بیماران ایجاد شود که علائم آن می توانند شامل احتقان مداوم بینی، مخاط بی رنگ، درد در ناحیه صورت، سرفه و گاهی تب باشند. هنگامی که رینیت با سینوزیت همراه باشد به آن رینوسینوزیت گویند. رینوسینوزیت مزمن سندرمی است که همراه با التهاب مخاط سینوس است و می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد. رینوسینوزیت می تواند بیش از ۱۲ هفته ادامه داشته باشد. این اختلال را با سی تی اسکن تشخیص می دهند. درمان این اختلال می تواند شامل ۳ هفته مصرف آنتی بیوتیک، مصرف کوتاه استروئید دهانی و مصرف روزانه اسپری استروئید بینی باشد. بسیاری از بیماران می توانند توسط پزشک عمومی درمان شوند اما گاهی نیاز است که بیماران نزد متخصص گوش، حلق و بینی، متخصص آلرژیست و ایمونولوژیست فرستاده شوند.
جهت مشاهده انواع ترالی مانیتورینگ کلیک کنید
رینیت غیر آلرژیک معمولا هنگامی اتفاق می افتد که درون بینی متورم و ملتهب می شود. این التهاب و تورم به خاطر ورم رگ های خونی و مایعاتی است که در بافت های بینی شکل گرفته اند. این ورم مجرای بینی را مسدود می کند و غدد مخاطی درون بینی را تحریک می کند و گاهی سبب آبریزش بینی می شود. برخی از دلایل رینیت غیر آلرژیک شامل این مواردند:
- عفونت
- محرک های محیطی
- دارو و واکنش دارویی
- استفاده بیش از حد از داروی ضد احتقان بینی
- عدم توازن هورمونی
- آسیب به بافت بینی
همان طور که قبلا هم گفته شد گاهی رینیت به علت عفونت بینی و گلو اتفاق می افتد. این عفونت معمولا ویروسی است (مثل سرما خوردگی) اما می تواند باکتریایی یا قارچی هم باشد.
استفاده از اسپری ضد احتقان بینی در کاهش ورم رگ های خونی در بینی نقشی اساسی دارد اما اگر از این دارو بیش از حد استفاده کنید می تواند نتیجه برعکس داشته باشد و سبب ورم دوباره رگ های بینی شود. اگر فکر می کنید استفاده زیاد از اسپری ضد احتقان در درمان سریع تر سودمند است باید به شما بگوییم که استفاده بیش از حد از این اسپری تنها مشکل را بدتر می کند.
هورمون ها نقشی اساسی در بزرگ شدن رگ های خونی بینی دارند و می توانند سبب بروز رینیت شوند. رینیت غیر آلرژیک هم می تواند به علت تغییرات هورمونی ایجاد شده توسط این موارد اتفاق بیفتد:
- بارداری
- بلوغ
- مصرف داروهای مربوط به هورمون مثل هورمون درمانی یائسگی یا داروهای پیشگیری از بارداری
اختلالاتی هستند که سبب عدم توازن هورمونی و بروز رینیت می شوند، از جمله آن ها می توان به کم کاری غده تیروئید اشاره کرد. برخی از عواملی که احتمال بروز رینیت غیر آلرژیک را افزایش می دهند شامل این مواردند:
- قرار گرفتن در برابر محرک های نامبرده
- سن بالاتر از ۲۰، بر خلاف رینیت آلرژیک که معمولا در کودکی اتفاق می افتد، رینیت غیر آلرژیک معمولا بعد از ۲۰ سالگی اتفاق می افتد.
- از آن جایی که تغییرات هورمونی در زنان بیش از مردان اتفاق می افتند و احتقان بینی در بارداری و قاعدگی شدیدتر می شوند، احتمال بروز رینیت در زنان بالاتر می رود.
- قرار گرفتن در برابر بوها به طور دائم، در برخی موارد اگر شغل فرد به نحوی باشد که به طور مداوم در برابر بوهای مختلف قرار بگیرد احتمال بروز رینیت غیر آلرژیک در او بالا می رود.
عوارض رینیت غیر آلرژیک شامل این مواردند:
جهت مشاهده انواع پالس اکسی متر کلیک کنید
پولیپ بینی توموری غیر سرطانی است که از غشاء مخاطی بینی و سینوس ها به طور غیر طبیعی رشد می کند. پولیپ های کوچک معمولا مشکل ساز نمی شوند اما پولیپ های بزرگ تر می توانند راه بینی را مسدود کنند و سبب بروز مشکلات تنفسی شوند.
احتقان طولانی مدت بینی به علت رینیت غیر آلرژیک احتمال عفونت، التهاب غشاء سینوس ها و سینوزیت را بالا می برد.
افزایش مایعات و احتقان بینی سبب عفونت گوش میانی می شوند.
رینیت غیر آلرژیک عملکرد فرد در مدرسه و محیط کار را پایین می آورد.
بیشتر بدانید: رینیت آلرژیک/ عامل اصلی آلرژی در فرش منزلتان!
درمان رینیت غیر آلرژیک به این بستگی دارد که رینیت تا چه میزان شما را اذیت می کند. در موارد خفیف این اختلال، درمان خانگی و دوری از محرک ها کافی است. اما در موارد شدیدتر باید از برخی داروهای خاص مثل این موارد استفاده کرد:
می توانید این اسپری را بدون تجویز پزشک هم تهیه کنید. یا می توانید از محلول شستشوی آب نمک خانگی استفاده کنید تا به نرم کردن غشای مخاطی بینی کمک کنید.
اگر حتی با مصرف داروی ضد احتقان و آنتی هیستامین هم هیچ تغییری در علائمتان ایجاد نشد ممکن است که پزشک اسپری بینی کورتیکواستروئید از جمله فلوتیکازون (فلوناز)، تریامسینولون (نازوکورت) را تجویز کند. داروهای کورتیکواستروئید به پیشگیری و درمان التهاب ناشی از رینیت غیر آلرژیک کمک می کنند. عوارض جانبی این داروها شامل خشکی بینی، خونریزی از بینی، سردرد و خشکی گلو هستند.
می توانید از اسپری های بینی آنتی هیستامین از جمله آزلاستین و اولوپاتادین هیدروکلراید استفاده کنید. معمولا مصرف دهانی آنتی هیستامین به درمان رینیت غیر آلرژیک کمکی نمی کند اما مصرف اسپری بینی که حاوی آنتی هیستامین باشد به کاهش علائم رینیت غیر آلرژیک کمک می کند.
ایپراتروپیوم (آتروونت) معمولا در درمان آسم استفاده می شود. اکنون هم فرم اسپری آن در دسترس است و می توان از آن برای آبریزش بینی و رینیت غیر آلرژیک استفاده کرد. عوارض جانبی این دارو شامل خونریزی از بینی و خشکی درون بینی هستند.
این دارو هم به صورت تجویزی و هم بدون تجویز پزشک در دسترس است. مثال هایی از این دارو شامل این موارد هستند: داروهای حاوی سودوافدرین (سودافد) و فنیل افرین (نئوسینفرین). این داروها به باریک کردن رگ ها و کاهش احتقان بینی کمک می کنند. عوارض جانبی احتمالی این دارو شامل فشار خون بالا، بالا رفتن ضربان قلب و بی قراری هستند.
آنتی هیستامین های بدون تجویز پزشک شامل دیفن هیدرامین (بنادریل)، ستیریزین (زیرتک)، فکسوفنادین (آلگرا) و لوراتادین (کلاریتیدین) هستند و بیشتر از این که برای رینیت غیر آلرژیک استفاده شوند برای رینیت آلرژیک استفاده می شوند. در برخی موارد از جراحی برای درمان مشکلاتی مثل انحراف سپتوم بینی یا پولیپ بینی استفاده می کنند.
برای رهایی از علائم رینیت غیر آلرژیک این نکات را رعایت کنید:
جهت مشاهده انواع مانیتورینگ علائم حیاتی کلیک کنید
برای مثال می توانید از محلول آب نمک برای شستن و پاکسازی مجرای بینی خود استفاده کنید. این کار باعث می شود که محرک ها نتوانند روی بینی شما تاثیر بگذارند. اگر از این محلول به طور روزانه استفاده شود می تواند در درمان رینیت غیر آلرژیک موثر باشد. برای پیشگیری از عفونت می توانید از آب مقطر و استریل که قبلا جوشانده شده و سرد شده برای شستشوی بینی استفاده کنید.
اگر دمای اتاق یا دفتر کارتان خشک است، یک مرطوب کننده هوا در محیط کار یا کنار تخت خواب تان قرار دهید. مرطوب کننده را به طور مرتب طبق دستورالعمل مصرف کننده تمیز کنید. می توانید از بخور آب گرم هم استفاده کنید.
نوشیدن مایعاتی مثل آب، آبمیوه و چای بدون کافئین می تواند سودمند باشد. از مصرف نوشیدنی های کافئین دار بپرهیزید.
برخی از مطالعات نشان داده اند که استفاده مکرر از کپسایسین یا کاپسی سین (که در فلفل تند یافت می شود) در درون بینی می تواند به کاهش احتقان کمک کند. این درمان را گاهی باید چند بار در روز تکرار کرد و آثار درمان تا ۳۶ هفته دوام دارند. اما در این زمینه به مطالعات بیشتری نیاز است.
هنوز هیچ روش قطعی برای پیشگیری از رینیت غیر آلرژیک وجود ندارد اما در کسانی که ماهی چرب و چربی های غیر اشباع مصرف می کنند احتمال بروز رینیت آلرژیک و غیر آلرژیک پایین می آید. بهتر است حداقل هفته ای یک بار شاه ماهی، ماهی سالمون و ماهی خال خالی یا اسقومری مصرف کنید. اگر در حال حاضر دچار رینیت غیر آلرژیک هستید با رعایت برخی نکات می توانید علائم آن را کاهش دهید:
از محرک ها دوری کنید:
اگر تشخیص داده اید که چه چیزی سبب بروز علائم رینیت در شما می شود با دوری از آن ها می توانید سبب ایجاد تفاوت چشمگیری شوید.
از مصرف زیاد داروی ضد احتقان بپرهیزید:
همان طور که گفته شد مصرف زیاد این داروها نتیجه عکس دارد.
درمانی را برگزینید که جواب دهد:
اگر درمانی که انتخاب کردید جواب نمی دهد به پزشک مراجعه کنید. پزشک در کاهش و کنترل علائم نقشی اساسی ایفا می کند.
در اینجا به مواردی اشاره می کنیم که به شما برای آمادگی جهت ملاقات با پزشکتان کمک خواهند کرد.
- پیش از ملاقات با پزشک، در مورد کارهایی که باید از قبل انجام دهید سوال کنید (مانند قطع مصرف دارو)
- همه علائمی که تجربه کرده اید را یادداشت کنید، حتی اگر بی ربط به دلیل مراجعه تان به نظر برسند.
- اطلاعات شخصی تان را یادداشت کنید، مواردی مانند تغییرات اخیر در زندگیتان یا استرس هایی که تجربه کرده اید.
- لیستی از همه داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
- لیستی از سوالاتی که می خواهید از پزشکتان بپرسید تهیه کنید.
آماده کردن این لیست به شما کمک می کند که از وقت خود بیشترین استفاده را ببرید. سوالات خود را به ترتیب از مهم ترین تا کم اهمیت ترین، یادداشت کنید. درمورد رینیت غیر آلرژیک، سوالات اساسی ای که می توانید از پزشک خود بپرسید شامل موارد زیر هستند:
- علت علائم من چه چیزی است؟
- چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟
- وضعیت من موقت است یا طولانی مدت؟
- چه درمان هایی موجود هستند و شما کدام را به من پیشنهاد می دهید؟
- من مشکل سلامتی دیگری هم دارم. چگونه می توانم به بهترین شکل هر دوی این مشکلات را مدیریت کنم؟
- آیا جایگزین دیگری برای دارویی که تجویز می کنید وجود دارد؟
- برای این که بیشتر در مورد مشکلم اطلاع پیدا کنم، چه سایت هایی را توصیه می کنید؟
همه سوالات تان را در زمان ملاقات بپرسید.
جهت مشاهده انواع تخت تک شکن کلیک کنید
سوالاتی که ممکن است پزشکتان از شما بپرسد شامل موارد زیر است:
- آیا اخیرا سرماخوردگی یا بیماری دیگری داشته اید؟
- علائم شما از چه زمانی شروع شدند؟
- آیا علائم شما دائمی هستند یا گذرا؟
- شدت علائمتان چقدر است؟
- چه چیزی به بهبود علائم کمک می کند؟
- چه چیزی علائم شما را بدتر می کند؟
- برای کاهش علائم، چه داروهایی را امتحان کرده اید؟ آیا به کاهش علائم کمک کرده اند؟
- آیا علائم شما زمانی که غذاهای ادویه دار می خورید یا داروهایی خاص مصرف می کنید بدتر می شوند؟
- آیا شما معمولا در معرض دود، مواد شیمیایی یا دیگر آلاینده های هوا قرار دارید؟
منبع: رینیت غیر آلرژیک چیست؟ راه های تشخیص، درمان و علائم آن
:: بازدید از این مطلب : 263
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
